Zapis socjologiczny Zofii Rydet
Monumentalny, powstający na przestrzeni dwóch dekad, portret mieszkańców PRL-owskich wsi, miast i miasteczek.
Zofia Rydet – artystka nazywana pierwszą damą polskiej fotografii – miała 67 lat, gdy zaczęła tworzyć główne dzieło swojego życia: „Zapis socjologiczny”. To ogromnych rozmiarów, obejmujący kilkanaście tysięcy negatywów, portret mieszkańców polskiej wsi oraz miast odchodzącej epoki PRL-u.
Uchwycone w kadrach wizerunki łączy ścisły rygor kompozycyjny. Ukazują one ludzi – pojedynczo, w parach lub w grupie – patrzących prosto w obiektyw, pozujących centralnie na tle wybranej ściany ich mieszkania.
Zbiór to portret minionej epoki. Autorce zdarzało się wracać w to samo miejsce po 10-15 latach, aby odkryć, że dom nie istnieje lub jego mieszkańcy już odeszli z tego świata.
Po śmierci artystki w 1997 r. całe jej archiwum, w tym opisywany zbiór, zostało przewiezione z mieszkania artystki w Gliwicach do Rabki. Początkowo trafiło do rodzinnego domu Rydetów, następnie do domu jej stryjecznego wnuka Bartłomieja Augustyńskiego, a w roku 2000 r., wraz z jego rodziną, do Krakowa. W latach 2000 -2010 archiwum było dostępne dla wszystkich zainteresowanych. Udostępniano fotografie, dokumenty i wiedzę, współpracując przy powstawaniu artykułów, wydawnictw, prac naukowych i wystaw. W 2011 r. spadkobiercy Zofii Rydet założyli fundację jej imienia, która do chwili obecnej opiekuje się spuścizną po artystce i zajmuje się popularyzacją jej twórczości. Fundacja dba również o uporządkowanie, archiwizację i przechowywanie zbioru.
Zofia Rydet swoją pozycję w środowisku artystów fotografów wypracowała już za życia, zyskując ogólne uznanie, potwierdzone licznymi wystawami, wydawnictwami i nagrodami oraz obecnością jej dzieł w ważnych placówkach muzealnych, w Polsce i zagranicą. Jej monumentalny, powstający niezwykle metodycznie i konsekwentnie, „Zapis socjologiczny” jest cyklem cenionym i znanym nie tylko w kraju. Odbitki z cyklu pojawiły się w wielu wydawnictwach, a fotografie autorstwa Rydet znajdują się w licznych placówkach muzealnych i galeryjnych w Polsce i na świecie m.in. MoMA w Nowym Jorku, The National Museum of Moder Art w Kioto, Muzeum Puszkina w Moskwie, National Media Museum w Londynie, Slovenskie Narodne Museum w Bratysławie, Biblioteque National de France w Paryżu, Centre Regional de la Photograpbie w Douchy les Mines we Francji, International Center of Photography w Nowym Jorku, Kolekcja Ewy Pape w Nowym Jorku, Muzeum Śląskie w Katowicach, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Muzeum Fotografii w Krakowie, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi.