Data 11 listopada 1918

Instytucja przechowująca Biblioteka Narodowa w Warszawie

Afisz dokumentujący moment przejęcia władzy przez Józefa Piłsudskiego

Rada Regencyjna Królestwa Polskiego została utworzona 12 września 1917 r. na podstawie patentów wydanych przez gubernatorów niemieckiego i austriackiego. W jej skład weszli hrabia Józef Ostrowski, arcybiskup Aleksander Kakowski i książę Zdzisław Lubomirski. Rada miała pełnić najwyższą władzę w Królestwie Polskim do momentu jej oddania w ręce regenta lub króla. Wraz z powołanym przez siebie rządem sprawowała władzę administracyjną (w znacznie ograniczonym zakresie), głównie w dziedzinie szkolnictwa i wymiaru sprawiedliwości.

3 stycznia 1918 r. Rada Regencyjna wydała dekret o tymczasowej organizacji Władz Naczelnych w Królestwie Polskim, a 7 października ogłosiła odezwę „Do Narodu Polskiego”, w której proklamowała niepodległość Polski. W tym czasie członkowie Rady rozpoczęli działania zmierzające do przekazania władzy. 11 listopada 1918 r. zwierzchnia władza wojskowa oraz naczelne dowództwo nad wojskiem polskim zostały powierzone Józefowi Piłsudskiemu. Z tej okazji wydrukowano afisz o wymiarach 56×38 cm, sygnowany przez Piłsudskiego oraz trzech członków Rady, o treści:

Rada Regencyjna do Narodu Polskiego!

Wobec grożącego niebezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, dla ujednostajnienia wszelkich zarządzeń wojskowych i utrzymania porządku w kraju, Rada regencyjna przekazuje władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich, jej podległych, brygadyerowi Józefowi Piłsudskiemu.

Po utworzeniu Rządu narodowego, w którego ręce Rada Regencyjna – zgodnie ze swojemi poprzednimi oświadczeniami – zwierzchnią władzę państwową złoży, brygadyer Józef Piłsudski władzę wojskową, będącą częścią zwierzchniej władzy państwowej, temuż narodowemu Rządowi obowiązuje się złożyć, co stwierdza podpisaniem tej odezwy.

Dan w Warszawie, 11 listopada 1918.

14 listopada ukazał się Dekret potwierdzający przekazanie władzy, a także rozwiązanie Rady Regencyjnej, w którym, między innymi przeczytać można słowa: […] kierując się dobrem Ojczyzny, postanawiamy Radę Regencyjną rozwiązać, a od tej chwili obowiązki nasze i odpowiedzialność względem narodu polskiego w Twoje ręce, Panie Naczelny Dowódco, składamy do przekazania Rządowi Narodowemu.

Egzemplarz znajdujący się w zasobie Biblioteki Narodowej opatrzono odbitą siedmiokrotnie pieczątką Zarządu Archiwalnego D.O.K. Nr. 5 (Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V z siedzibą w Krakowie, czynnego w latach 1921-1939).

W wersji elektronicznej afisz można obejrzeć również w serwisie polona.pl.