Data 14 sierpnia 1385

Instytucja przechowująca Archiwum i Biblioteka Krakowskiej Kapituły Katedralnej

Dokument rozpoczynający proces zbliżenia Polski i Litwy

Spisany na pergaminie w języku łacińskim dokument zapoczątkował chrystianizację Litwy oraz jej zbliżenie z Polską. Proces ten uwieńczony został w 1569 roku zawarciem Unii Lubelskiej, na mocy której powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów – państwo z jednym, wspólnie wybieranym władcą, wspólnym sejmem i wspólną monetą oraz polityką zagraniczną i obronną.

Kierunek litewski zajmował ważne miejsce w programie politycznym ostatnich Piastów. Również Litwa, która przeżywała wówczas okres ekspansji terytorialnej, poszukiwała sprzymierzeńca do walki z Moskwą i Zakonem Krzyżackim. Korzystając z sytuacji powstałej po śmierci króla Ludwika Węgierskiego, gdy tron polski przypadł jego córce Jadwidze, Litwa wysłała poselstwo z ofertą małżeńską. Po przyjęciu jej przez Polskę na Litwę wyruszyła delegacja z misją uzyskania od Jagiełły, wielkiego księcia litewskiego, poręczenia ustalonych warunków, w wyniku czego powstał oficjalny dokument – akt unii krewskiej. Zgodnie z zapisami aktu Jagiełło otrzymywał tron polski poprzez małżeństwo z królową Polski Jadwigą, a w zamian zobowiązywał się do podjęcia starań o odzyskanie wszelkich ziem utraconych przez Koronę.

Dokument był wystawiony w Krewie 14 sierpnia 1385 roku, po czym trafił do skarbca katedry wawelskiej, z którego został przeniesiony do Archiwum, gdzie pozostaje po dziś dzień.

Uwagę zwraca wygląd dokumentu, daleki od zwyczajowo uroczystej formy umowy międzynarodowej, którą był w swej istocie. Stosunkowo niewielki i sporządzony na niezbyt starannie wyprawionym pergaminie, nosi skreślenia i poprawki świadczące o pośpiechu pisarza.

Zobacz tekst Aktu unii krewskiej

Fotografie: ks. Piotr Guzik