Pergaminowy dokument odnawiający akt lokacji (nadania praw miejskich) dla Chełmna i Torunia. Zastąpił pierwotny dokument lokacyjny z 1233 r., który spłonął w 1244 r. Jego unikatowość polega na ustanowieniu nowego prawa miejskiego, zwanego chełmińskim, łączącego w sobie elementy prawa magdeburskiego i flamandzkiego oraz śląskiego prawa górniczego, a nawet nawiązania do węgierskiej Złotej Bulli z 1222 r.
Prawo chełmińskie wprowadzało nowatorskie zasady ustrojowe, prawne, gospodarcze i przestrzenne, powszechne na Zachodzie Europy. Ustanawiało nieznaną wcześniej instytucję rady miejskiej oraz liberalne przepisy dotyczące służby wojskowej i dziedziczenia (dopuszczało prawo dziedziczenia przez kobiety).
Przywilej chełmiński stał się wzorcem ustrojowym dla ponad 220 innych miast zlokalizowanych na terenie państwa Zakonu Krzyżackiego oraz na Kujawach, ziemi dobrzyńskiej, Mazowszu (np. Warszawa i Płock), Podlasiu, a nawet w Siedmiogrodzie (miasto Kronstadt-Braŝow).
Oryginał dokumentu był przechowywany do II wojny światowej w Archiwum Miejskim w Toruniu (w Ratuszu Staromiejskim). Wywieziony przez Niemców wraz z najcenniejszymi archiwaliami do kopalni Grasleben koło Hanoweru został rewindykowany do Torunia po
1945 r. Od 1959 r. znajduje się w zasobie Archiwum Państwowego w Toruniu.
Co najmniej od połowy XVI w. dokument przechowywany był w dębowej tubie (zachowana do dziś), zamykanej na kłódkę, wyściełanej pergaminem, wzmocnionej żelaznymi okuciami, na obu końcach obitej blachami zaopatrzonymi w otwory w celu lepszej wentylacji.