Dokument króla Przemysła II z 15 sierpnia 1295 r.

Data 15 sierpnia 1295 r.

Instytucja przechowująca Archiwum Diecezjalne w Pelplinie

Pergaminowy dokument Przemysła II, króla Polski, z pieczęcią majestatową, wystawiony w Świeciu nad Wisłą 15 sierpnia 1295 r. Dokumentem tym Przemysł II, król polski i książę pomorski, potwierdza klasztorowi norbertanek w Żukowie pod Gdańskiem posiadane przywileje.

O wyjątkowym znaczeniu i randze dokumentu decyduje zawieszona na jedwabnym sznurze, woskowa pieczęć majestatowa króla, na której po raz pierwszy pojawia się wizerunek Orła Białego w koronie użyty w roli herbu Królestwa Polskiego, dając początek herbowi Państwa Polskiego.

Koronacja Przemysła II zorganizowana 26 czerwca 1295 r. w Gnieźnie była pierwszą koronacją od czasów Bolesława Śmiałego (w 1076 r. ). Po skrytobójczej śmierci Przemysła II (w 1296 r.) jego herb przedstawiający Orła Białego przejął Wacław II Czeski, a na trwałe przywrócił Władysław Łokietek w 1320 roku. Odtąd Biały Orzeł z koroną stał się najważniejszym symbolem państwowym Polski.

Rewers pieczęci Przemysła II

Awers pieczęci przedstawia króla zasiadającego na skrzyniowym tronie, w stroju koronacyjnym, w koronie, z berłem w prawej oraz jabłkiem z krzyżem w lewej ręce. Po prawej stronie króla – hełm rycerski opatrzony pióropuszem i klejnotem z gwiazdą. W otoku majuskułowy napis: S[igillum] Premislii II Dei gratia Regis Polo[no]rum et Ducis Pomeraniae.  Na rewersie: W ozdobionym wicią roślinną polu tarcza ostrołukowa z wizerunkiem Orła o uniesionej wysoko głowie z koroną. W otoku majuskułowy napis:  +Reddidit Ipse [Potens, Deus?] Victricia Signa Polonis+.

Przed II wojną światową istniały w Polsce trzy takie pieczęcie, dwie z nich zaginęły. Obecnie pelpliński egzemplarz stanowi unikatowy zabytek w skali kraju.

Dokument przechowywany był w archiwum klasztornym w Żukowie. Od kasaty klasztoru przez rząd pruski w 1834r.  znajduje się w zasobie Archiwum Diecezjalnego w Pelplinie (obecnie w dziale akt zakonnych – Monastica).