Autor: bzelazek

Dokument potwierdzający powstanie związku miast i rycerstwa Prus w obronie przed Zakonem Krzyżackim Związek Pruski był organizacją skupiającą przedstawicieli rycerstwa i wielkich miast z terenu Prus. Jego powstanie miało doniosły wpływ na dzieje Polski i Europy Środkowej. Zmieniło bowiem ono układ sił politycznych. Próba delegalizacji związku stała się jedną z przyczyn wybuchu wojny trzynastoletniej (1454-1466), […]

Dokument rozpoczynający proces zbliżenia Polski i Litwy Spisany na pergaminie w języku łacińskim dokument zapoczątkował chrystianizację Litwy oraz jej zbliżenie z Polską. Proces ten uwieńczony został w 1569 roku zawarciem Unii Lubelskiej, na mocy której powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów – państwo z jednym, wspólnie wybieranym władcą, wspólnym sejmem i wspólną monetą oraz polityką zagraniczną i […]

Najstarszy akt prawny sporządzony w Polsce Zabytek ten jest wyjątkowym świadectwem polskiego średniowiecza – świadectwem kultury piśmienniczej i kultury słowa oraz uczoności i myśli religijnej polskich elit. Tematem dokumentu jest idea „świętej wymiany, gdy daje się swoje rzeczy doczesne i otrzymuje za nie wieczne”. W tym wypadku fundator oddaje dobra ziemskie cystersom, których „tak jak […]

Najstarszy zachowany w oryginale pomnik polskiej historiografii Rocznik świętokrzyski, mimo skromnej objętości, jest jednym z najcenniejszych dokumentów dotyczących historii Państwa Polskiego. Zawiera informacje na temat wydarzeń z pierwszych dwóch wieków polskiej państwowości (z lat 948-1119), w tym ślubu Mieszka I z Dąbrówką i chrztu Polski, przy czym zapiski do roku tysięcznego omyłkowo zostały przesunięte o […]

Zapisy dążeń narodu polskiego do odzyskania niepodległości Dokumenty przedstawiają dążenie narodu polskiego do odzyskania niepodległości państwa utraconej w wyniku trzech rozbiorów. Powstanie styczniowe stało się symbolem patriotyzmu Polaków oraz ich gotowości do walki o utrzymanie polskości i wywołało rezonans międzynarodowy głównie wśród uciśnionych narodów i uciskanych klas społecznych. Przyczyniło się także do radykalizacji ich postaw, […]

Uzasadnienie konieczności odbudowy niepodległej Polski z dostępem do morza W staraniach o odzyskanie niepodległości Polski dużą rolę odegrała nie tylko działalność militarna, lecz także dyplomatyczna. W jej zakresie niezwykle ważnym dokumentem jest memoriał Ignacego Jana Paderewskiego sporządzony na początku stycznia 1917 roku na prośbę pułkownika Edwarda Mandella House’a dla Thomasa Woodrowa Wilsona, prezydenta Stanów Zjednoczonych. […]

Unikalny opis jednego z największych przedsiębiorstw ówczesnej Europy Krótki a dokładny opis zarządzania i stosunków w żupach wielicko-bocheńskich w 1518 roku to dokument sporządzony przez pisarza żupnego Stanisława Tarnowskiego z Nieszawy z inicjatywy Jana Bonera – zarządcy skarbu Jagiellonów i administratora ważnych przedsiębiorstw, takich jak mennica królewska, olbora olkuska oraz żupy w Bochni i Wieliczce. […]

Akt wprowadzający Kraków do środkowoeuropejskiego systemu prawa miejskiego Dokument lokacyjny miasta Krakowa z 5 czerwca 1257 roku to jeden z najstarszych i najcenniejszych dokumentów z zasobu Archiwum Narodowego w Krakowie. Został on wystawiony przez księcia krakowskiego i sandomierskiego Bolesława Wstydliwego, syna Leszka Białego, ostatniego przedstawiciela małopolskiej linii Piastów. Na mocy dokumentu Kraków został lokowany na […]

Najstarszy zachowany prozatorski tekst w języku polskim Kazania świętokrzyskie są najstarszym zachowanym prozatorskim tekstem w języku polskim, powstałym prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV wieku w środowisku benedyktyńskim. Oryginalne kazania zostały spisane najprawdopodobniej w drugiej połowie wieku XIII, a istniejący rękopis to kopia lub nawet kopia kopii rękopisu oryginalnego, który nie dotrwał do czasów współczesnych. Miejsce […]

Najstarsza kronika polska, zawiera informacje o początkach państwa polskiego Kronika tzw. Galla Anonima, przekaz o wyjątkowym znaczeniu dla historii średniowiecznej Polski, to najstarsza polska kronika powstała na dworze Bolesława Krzywoustego około 1112–1116 roku. Jest ona dziełem anonimowego pisarza sprowadzonego z zagranicy na dwór książęcy. Kronika stanowi zbiór chronologicznie uporządkowanych opowieści historycznych, ukazujących historię panowania i […]