Praedicationes Kazania

Data ok. 800 r.

Instytucja przechowująca Archiwum i Biblioteka Krakowskiej Kapituły Katedralnej

Przechowywany na Wawelu manuskrypt Praedicationes liczy ponad 1200 lat i jest jednym z dwóch najstarszych rękopisów przechowywanych w Polsce.

Powstał prawdopodobnie w skryptorium w północnych Włoszech. Napisany jest w większości pismem przedkarolińskim.  Zawiera również dekoracje nawiązujące do sztuki merowińskiej, rozwijającej się na terenie obecnej Francji.

Nie wiadomo dokładnie, kiedy kodeks znalazł się na Wawelu. Przyjmuje się, że mógł trafić do Krakowa w XI wieku wraz z  Kazimierzem Odnowicielem. Inna teoria podaje, że mógł przybyć do Krakowa wcześniej, już w X wieku.

Główną część kodeksu stanowią kazania. Swoją nazwę zawdzięcza on słowom rozpoczynającym pierwszą z 27 homilii: Praedicationes que sanctis patres tractaverunt secundum evangelium dictante spirito Sancto per diversa ie[iu]nia composites.

W tekście znajdują się inicjały z ornamentami plecionkowymi i zoomorficznymi. Zdobiony jest także całostronicową miniaturą, przedstawiającą crux gemmata (krzyż zdobiony kamieniami szlachetnymi) z symbolami ewangelistów: Mateusza (anioł), Marka (lew), Łukasza (wół) i Jana (orzeł).

Praedicationes to najprawdopodobniej najstarszy zachowany w Polsce przykład przedromańskiego malarstwa książkowego. Jest też ważnym świadectwem chrystianizacji Słowian zamieszkujących te tereny – w czasach przynależności do diecezji morawskiej lub już po ustanowieniu w 1000 r. diecezji krakowskiej.

Tekst kodeksu został opublikowany w 2010 r. w ramach czwartego tomu serii źródłowej Monumenta Sacra Polonorum.

Strona księgi zapisana tekstem.

Strona księgi zapisana tekstem.

Strona księgi zapisana tekstem.

Strona księgi zapisana tekstem.

Praedicationes (Kazania), AiBKKK, sygn. Ms 140