Mapa Beniowskiego

Data 1772 r.

Instytucja przechowująca Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, Polska Akademia Nauk

Polski wkład do historii odkryć geograficznych.

Mapa wykonana została ręcznie na lnianym, czerpanym papierze przez Maurycego Augusta Beniowskiego – kosmopolitę, uczestnika konfederacji barskiej, podróżnika i autora pamiętników. Jest zabytkiem osiemnastowiecznej kartografii. Dokumentuje trasę ucieczki wielonarodowej grupy zesłańców politycznych z Kamczatki. Przedstawia obszar północno-wschodniej Azji, wybrzeża Alaski i zachodnie wybrzeża Ameryki oraz nieznane wówczas Europejczykom obszary północnego i środkowego Pacyfiku. Zawiera nazwy lądów, wysp, półwyspów, ujścia większych rzek, a także nazwy plemion zamieszkujących poszczególne części stałego lądu, oraz w formie opisowej informacje i daty odnoszące się do XVIII-wiecznych rosyjskich odkryć geograficznych.

W rokokowym kartuszu znajduje się rozbudowany tytuł oraz dedykacja dla księcia d’Aiguillon ministra i sekretarza stanu Francji. Kartusz o marynistycznych zdobieniach zwieńczony jest herbem adresata dedykacji. W polu mapy umieszczono rycinę, przestawiającą mężczyznę w stroju osiemnastowiecznego oficera strzelającego z łuku oraz dwie róże wiatrów.

W treść dokumentu wkomponowano także elementy i zapisy odnoszące się do samego Beniowskiego. Jest to głównie przebieg trasy rejsu galery „Św. Piotr” w 1771 roku pod jego dowództwem, z zaznaczeniem miejsc postoju, wyróżnieniem fragmentów trasy oraz miejsc nowo odkrytych przez uczestników rejsu.

Dedykacja dla ówczesnego ministra stanu Francji, wskazuje, że mapa powstała już po oddaniu się Beniowskiego pod protekcję Francji – w drodze powrotnej do Europy lub podczas pierwszego pobytu Beniowskiego we Francji w latach 1772-1773. Pieczęć Ministerstwa Spraw Zagranicznych Francji na odwrocie mapy wskazuje, że była przechowywana w jego archiwum.

Do zbiorów Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN mapa włączona została jako dar w 1962 r.

W 2014 r. została zdigitalizowana i upubliczniona w domenie publicznej w ramach projektu „Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych”.

Zobacz mapę.