„Złota bulla” języka polskiego
Bulla wystawiona 7 lipca 1136 roku w Pizie w kancelarii papieskiej, na prośbę arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba ze Żnina, to najstarszy zabytek języka polskiego. Na mocy tego dokumentu papież Innocenty II bierze w opiekę polską prowincję kościelną ze stolicą w Gnieźnie i zatwierdza uposażenie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego.
Bullą znoszono zwierzchność arcybiskupstwa magdeburskiego nad polskim Kościołem. Dokument jest zatem potwierdzeniem suwerenności i niezależności Kościoła polskiego od arcybiskupstwa w Magdeburgu.
Dokument zredagowano po łacinie, ale zawiera on ponad 400 słów w języku polskim. Są to w większości nazwy miejscowe (prowincje, grody, wsie stanowiące posiadłości arcybiskupstwa gnieźnieńskiego) i nazwy osobowe (rycerzy, chłopów, gości i rzemieślników).
Bulla gnieźnieńska kończy epokę polszczyzny przedpiśmiennej i otwiera epokę piśmiennictwa polskiego. Dokument stanowi także materiał do badania nad słowotwórstwem i początkami polskiej ortografii. Filolog Aleksander Brückner nazwał ją z tego powodu „złotą bullą” języka polskiego.
W czasie II wojny światowej bulla została zrabowana przez wojska niemieckie i wywieziona do Rzeszy. Podczas końcowego etapu wojny i walk o Berlin w kwietniu 1945, bulla została wywieziona do Moskwy przez Armię Czerwoną, skąd pod koniec lat 50. XX wieku trafiła ponownie do Gniezna. Obecnie jest przechowywana w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie.