Rękopiśmienny kodeks z białoruską wersją legendy o Tristanie i Izoldzie
Białoruska wersja legendy o rycerzu Tristanie stanowi część rękopiśmiennego kodeksu z XVI i XVII wieku, gdzie została zamieszczona obok innych opowieści, kronik i wypisów z dokumentów, a także różnorodnych notatek, rodowodów i dokumentów rodziny Unichowskich, pierwszych właścicieli księgi. Białoruski Tristan to nie tylko najstarszy zabytek białoruskiej literatury świeckiej, lecz także jedyna zachowana słowiańska wersja tzw. Tristana prozą. Kodeks jest ważnym przykładem tradycji kulturowej, w której powstał. Stanowi on źródło historyczne i unikat o szczególnej wartości dla kultury Polski i Europy wschodniej. Przetłumaczenie legendy o Tristanie na język starobiałoruski jest świadectwem głębokich więzi Białorusi z tradycją zachodnią, europejską i chrześcijańską oraz znakiem spójności kulturowej cywilizacji europejskiej.
Pierwszymi właścicielami rękopisu była rodzina Unichowskich, mająca w XVI i XVII wieku swoje dobra w okolicach Nowogródka, gdzie najprawdopodobniej powstał kodeks. Następnie znajdował się on w posiadaniu książąt Radziwiłłów w ich Archiwum w Nieświeżu. Kolejnym właścicielem zabytku był prawdopodobnie Julian Ursyn Niemcewicz, który w 1835 roku sprzedał swoje zbiory Konstancji Raczyńskiej, żonie Edwarda Raczyńskiego, fundatora poznańskiej książnicy publicznej. Obecnie kodeks znajduje się w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu.
Fotografie: Tomasz Proć