Najstarszy zachowany w oryginale pomnik polskiej historiografii
Rocznik świętokrzyski, mimo skromnej objętości, jest jednym z najcenniejszych dokumentów dotyczących historii Państwa Polskiego. Zawiera informacje na temat wydarzeń z pierwszych dwóch wieków polskiej państwowości (z lat 948-1119), w tym ślubu Mieszka I z Dąbrówką i chrztu Polski, przy czym zapiski do roku tysięcznego omyłkowo zostały przesunięte o jeden rok. Informacja o chrzcie Mieszka I została zatem przypisana do roku 967, a nie 966.
Rocznik został wpisany na ostatnich, pustych stronach jednej z najstarszych kopii komentarza Anzelma z Laon do listów kanonicznych, która powstała na przełomie XI i XII wieku. Zabytek odkryto dopiero w połowie XIX w. Mimo że okoliczności powstania rocznika nie są dostatecznie wyjaśnione, przyjmuje się, że miało to miejsce ok. 1120 lub 1122 roku. Zakłada się także, że dokument nie miał charakteru oficjalnego, lecz służył do prywatnych celów, zapewne osobie duchownej związanej z krakowską kapitułą lub dworem królewskim.
Od XV wieku rocznik należał do biblioteki benedyktynów w opactwie Świętego Krzyża na Łysej Górze, skąd wzięło się nieco mylące określenie w jego nazwie. W drugiej połowie XVIII wieku rocznik trafił do Biblioteki Załuskich, skąd w roku 1795, wraz z resztą księgozbioru, został wywieziony do Petersburga. Zwrócony w 1923 roku na mocy traktatu ryskiego, został przekazany do zbiorów Biblioteki Narodowej. W 1939 roku był z Polski ewakuowany i trafił do Kanady, dzięki czemu przetrwał II wojnę światową.