Wystawa

Wystawa „Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 4. edycja”

Na wystawie „Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 4. edycja” ukazane zostało 15 bezcennych obiektów dziedzictwa wpisanych w tym roku na Listę. To unikalne dokumenty powstałe w okresie od średniowiecza do II wojny światowej, które wywarły znaczący wpływ na polskie dzieje i kulturę

Bryła wystawy

Inspiracją dla kształtu wystawy stały się motywy zaczerpnięte z historycznego otoczenia – kolumny, arkady i wysokie okna. Dziewięć nowoczesnych i minimalistycznych kolumn odpowiada dziewięciu miastom, w których znajdują się instytucje, sprawujące pieczę nad bezcennymi zabytkami wpisanymi na Listę Krajową. Dodatkowy, najniższy obiekt, zawiera znak Pamięć Polski i stanowi rodzaj miejskiego mebla, na którym można usiąść podziwiając wystawę.

Co na wystawie?

Na wystawie podziwiać można dokument Przemysła II z 1295 roku (z zasobu Archiwum Diecezjalnego w Pelplinie) z pieczęcią, która dała początek herbowi Państwa Polskiego; wyjątkową kolekcję utworów Fryderyka Chopina (z zasobu Biblioteki Jagiellońskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego); spuściznę Juliusza Słowackiego (z zasobu Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu); 5 unikatowych egzemplarzy dzieł Jana Heweliusza (z zasobu Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej); kolekcję płyt gramofonowych Polskiego Radia z września 1939 roku (z zasobu Archiwum Polskiego Radia S.A.); rękopiśmienny atlas Mappy Hrabstwa Bialskiego z 1781 roku (z zasobu Towarzystwa Naukowego Płockiego); tomik wierszy pt. „W żalu najczystszym”, własnoręcznie spisany i ilustrowany przez Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Teki Górskiego – zbiór rękopisów do historii Polski i krajów sąsiednich w XVI w. oraz rękopis „Balladyny” Juliusza Słowackiego (z zasobu Biblioteki Narodowej w Warszawie).

Ponadto wśród dokumentów wpisanych na Listę znalazło się aż 6 obiektów o szczególnej randze przechowywanych w Archiwach Państwowych w tym:

• dokument króla Kazimierza Wielkiego dla biskupa ormiańskiego Grzegorza we Lwowie z 1367 roku (z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych), będący kamieniem milowym w trwającej ponad 750 lat obecności osadnictwa ormiańskiego w Polsce;
• dokumenty Trybunału Koronnego Lubelskiego (1579-1811) – wyjątkowe świadectwo działalności sądu, który miał kluczowy wpływ na system sądownictwa w I Rzeczypospolitej oraz Archiwum Ordynacji Zamojskiej ze Zwierzyńca (1581-1944) – prywatne archiwum gospodarcze Zamoyskich, powstałe na przestrzeni prawie 400 lat (z zasobu Archiwum Państwowego w Lublinie);
• Przywilej Chełmiński z 1251 r. (z zasobu Archiwum Państwowego w Toruniu), będący wzorcem ustrojowym dla ponad 220 innych miast i nadający prawo dziedziczenia również kobietom;
• średniowieczne rotulusy z klasztoru premonstratensów na Ołbinie we Wrocławiu, z których najstarszy pochodzi sprzed ponad 750 lat, a najdłuższy ma długość 34 m i stanowi jeden z najdłuższych rotulusów zachowanych w Europie (z zasobu Archiwum Państwowego we Wrocławiu);
• wielkoformatowa, wielobarwna, wykonana ręcznie 385 lat temu Mapa Księstwa Pszczyńskiego (z zasobu Archiwum Państwowego w Katowicach).

Więcej informacji o tych wyjątkowych perłach historii w zakładce Obiekty 2021.

Katalog

Wystawie towarzyszy katalog obejmujący poszerzone komentarze historyczne do każdego z prezentowanych obiektów wraz z atrakcyjnym materiałem ilustracyjnym, ukazującym opisywane dokumenty i kolekcje.

Zobacz Katalog wystawy (PDF, 3 MB)

Trasa i przystanki wystawy

Ekspozycja była prezentowana w Warszawie przed Kordegardą. Galerią Narodowego Centrum Kultury przy ul. Krakowskie Przedmieście 15 od 9 do 30 czerwca. Następnie wyruszyła w podróż po Polsce. Na początku odwiedzi Lublin, a w nadchodzących miesiącach będzie prezentowana w kolejnych miastach, z których pochodzą uhonorowane obiekty.

 

Przystanek 0

Data: 9-30 czerwca 2021 r.

Miejsce: Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 15 (przed Kordegardą. Galerią Narodowego Centrum Kultury)

 

Przystanek 1

Data: 6-29 lipca 2021 r.

Miejsce: Lublin, Plac Litewski (obok pomnika Unii Lubelskiej)

 

Przystanek 2

Data: 3 sierpnia-15 września 2021 r.

Miejsce: Gdańsk, ul. Wałowa 15 (przed budynkiem Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej)

 

Przystanek 3

Data: 16 września-2 października 2021 r., w godzinach otwarcia instytucji

Miejsce: Pelplin, ul. Biskupa Dominika 7 (przed budynkiem Archiwum i Biblioteki Diecezjalnej im. Biskupa Jana Bernarda Szlagi)

 

Przystanek 4

Data: 9 października-1 listopada 2021 r.

Miejsce: Katowice, Rynek

 

Przystanek 5

Data: 4 – 29 listopada 2021 r.

Miejsce: Toruń, Plac Mariana Rapackiego 4 (przed Archiwum Państwowym w Toruniu).

 

Przystanek 6

Data: 2 grudnia 2021 r. – 10 stycznia 2022 r.

Miejsce: Wrocław, Plac Wolności

 

Realizacja wystawy: Podpunkt.