Autor: admin

Dekret Rady Regencyjnej o opiece nad zabytkami sztuki i kultury

Pierwszy polski akt prawny regulujący system ochrony zabytków U progu odrodzenia państwa polskiego po 123 latach zaborów, Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wraz z działającym w Warszawie rządem, stanęły wobec wielu problemów społecznych, gospodarczych i politycznych, wymagających natychmiastowego rozwiązania. Nad krajem w dalszym ciągu wisiało także niebezpieczeństwo militarne – młody organizm państwowy musiał się przygotowywać na […]

Ankieta rekrutacyjna ochotnika wstępującego do Armii Polskiej we Francji - strona 2

Akta Wydziału Narodowego Polskiego (1917–1918 r.)

Polonia w walce o niepodległość Działający w Chicago w latach 1916–1926 Wydział Narodowy Polski (WNP) to organizacja, której celem – oprócz organizowania życia Polaków w USA – była praca nad przywróceniem niepodległej Polski. Od 1918 r. Wydział Narodowy Polski, działając pod egidą Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, pełnił rolę narodowej centralnej organizacji wychodźstwa polskiego w […]

Akta Izby Poselskiej obejmujące allegata do protokołów z miesiąca Lutego 1831 r.

Uchwała połączonych Izb Sejmowych w sprawie wprowadzenia kokardy narodowej, Warszawa, 7 lutego 1831 r.

Pierwszy polski akt prawny regulujący kwestię barw narodowych Zestawienie barwy białej i czerwonej pojawiało się w polskiej tradycji symbolicznej już w średniowieczu, jednak przez wieki nie istniały żadne normy zwyczajowe ani rygory prawne w tym zakresie. Kolory te występowały w różnych konfiguracjach, układach i w sąsiedztwie innych kolorów. Biel i czerwień jako symbole narodowe pojawiły […]

Afisz „Rada Regencyjna do Narodu Polskiego!” Warszawa, 11 XI 1918 r.

Afisz „Rada Regencyjna do Narodu Polskiego!” (Warszawa, 11 listopada 1918 roku)

Afisz dokumentujący moment przejęcia władzy przez Józefa Piłsudskiego Rada Regencyjna Królestwa Polskiego została utworzona 12 września 1917 r. na podstawie patentów wydanych przez gubernatorów niemieckiego i austriackiego. W jej skład weszli hrabia Józef Ostrowski, arcybiskup Aleksander Kakowski i książę Zdzisław Lubomirski. Rada miała pełnić najwyższą władzę w Królestwie Polskim do momentu jej oddania w ręce […]

Deklaracja S. Jastrzębowskiego wpłaty 2000 koron na rzecz Legionów Polskich ze sprzedaży jego dzieła „Precz z Mięsożerstwem!”

Zespół akt Naczelny Komitet Narodowy ([1911] 1914–1920 [1930])

Jak powstawały Legiony Galicja i Kraków odegrały znaczącą rolę w procesie przywracania Polsce niepodległości. Jedną z inicjatyw przybliżających realizację tego celu było utworzenie w 1914 r. w Krakowie Naczelnego Komitetu Narodowego. Do jego powstania doszło podczas posiedzenia Koła Polskiego w parlamencie austriackim, w którym wzięli udział przedstawiciele wszystkich polskich stronnictw politycznych działających na terenie zaboru. […]

Do broni! Ratujmy Ojczyznę! Pamiętajmy dobrze o naszym przyszłym losie, 1920, Manon

Plakaty z okresu wojny polsko-bolszewickiej

„Do broni! Ojczyzna was wzywa!” Młode, odradzające się po latach niebytu, państwo polskie już u progu niepodległości w 1919 roku stanęło w obliczu ogromnego zagrożenia – inwazji ze strony Rosji Radzieckiej. Skuteczny najazd potężnego sąsiada pogrzebałby marzenia Polaków o własnym państwie, dlatego władze, wspierane przez wiele środowisk niepodległościowych, robiły wszystko, żeby zmobilizować społeczeństwo wobec nieuchronnej […]

Dokumentacja Polskiej Organizacji Wojskowej

Historia polskiej podziemnej organizacji wojskowej Archiwalia dotyczące Polskiej Organizacji Wojskowej to zbiór dokumentów, umożliwiających prześledzenie historii i działalności tajnej polskiej paramilitarnej formacji dywersyjno-wywiadowczej, która swoją działalnością utorowała drogę do niepodległej Polski, a w latach późniejszych stała się wzorem dla innej organizacji podziemnej – Armii Krajowej. Ponadpartyjna organizacja, która powstała w połowie 1914 roku z inicjatywy […]

„Ogniem i mieczem” H. Sienkiewicza - okładka

Henryk Sienkiewicz Trylogia – autografy powieści Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski (1882–1888 r.)

Ku pokrzepieniu serc Trylogia Henryka Sienkiewicza, na którą składają się powieści Ogniem i mieczem, Potop oraz Pan Wołodyjowski, jest ponadczasowym fenomenem kulturowym i społecznym. Niesłabnąca od ponad stu lat popularność sienkiewiczowskich „powieści z lat dawnych” i ich oddziaływanie na kolejne pokolenia Polaków rozpoczęły się natychmiast po publikacji pierwszego odcinka Ogniem i mieczem w maju 1883 […]

Moneta próbna 100 złotych, 1925 r., projekt Stanisław Szukalski. Zbiory NBP.

Polska jednostka monetarna – złoty (zespół monet, ich prób oraz wzorów banknotów) ([1919]–1924 r.)

Odrodzenie złotego Wraz z odrodzeniem państwowości polskiej w roku 1918 i scalaniem ziem znajdujących się wcześniej pod zaborami, a więc w trzech różnych organizmach państwowych, pojawiła się konieczność ustanowienia jednolitej waluty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 28 lutego 1919 r. Sejm Ustawodawczy ustanowił obowiązującą walutę, której nadał nazwę złoty. Choć przez stulecia złoty był jedynie jednostką […]

Traktat pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą  podpisany w Rydze 18 marca 1921 r.

Dokument kończący okres stanowienia państwa polskiego Traktat pokoju, zawarty podczas rozpoczętej we wrześniu 1920 roku konferencji w Rydze, miał doniosłe znaczenie nie tylko dla państw będących jego stronami, ale również dla Europy Środkowo-Wschodniej – jako jeden z filarów gwarantujących stabilność regionu. Dla Polski oznaczał zakończenie okresu stanowienia państwa, wytyczania jego granic, otwierając drogę dla pokojowego […]